بر بال اندیشه: یا علی مدد

بدهی خارجی خوب یا بد؟

تعطیلی دولت آمریکا نشانه بارزی از عدم مدیریت پول‌های دریافتی و ناتوانی از پرداخت آنها در سر موعد مقرر است. به نحوی که دولت آمریکا از کنگره می‌‌خواهد سقف بدهی را افزایش دهد تا فرصت کافی برای تهیه قرض فراهم شود. اصولا بدهی خارجی پدیده‌ای پذیرفته شده در بین اقتصادهای بزرگ و کوچک دنیا محسوب می‌شود.اما نکته مهم توانایی در تسویه حساب در زمان سررسید و سقف پرداخت آن است.از نیمه دوم قرن بیستم استقراض خارجی یکی به دلیل افزایش عرضه پول در پی خصوصی شدن سیستم پولی جهانی و دیگری به خاطر افزایش تقاضا از طرف کشورهای جهان سوم افزایش یافت.علت استقبال این کشورها از استقراض خارجی اول به عطش توسعه و دوم به پایین بودن نرخ بهره این وامها نسبت به تورم داخلی و سوم به خاطر تامین منافع طبقات خاص بوده است. برخلاف تصور اولیه بخش عمده این استقراض‌ها نه تنها به سرمایه مولد تبدیل نشده است بلکه تبدیل به بحران انباشت بدهی و دادن بهره بیشتر نیز شده است.البته از منظر فرصت استقراض خارجی چنانچه به دور از فسادهای متعارف به کار گرفته شود فرصتی برای تامین نقدینگی جهت طرح‌های توسعه‌ای و در نتیجه ایجاد اشتغال و گسترش صنایع و افزایش مهارت‌های انسانی و فنی می‌باشد.اما از منظر تهدید الگوی توسعه مبتنی بر استقراض خارجی منجر به خارج شدن کنترل اقتصاد کشور از دست ملت و هدایت آن توسط کشورهای خارجی است که در بعد بین‌المللی نتیجه‌ای جز تعمیق وابستگی مالی- فنی و در بعد داخلی افزایش شکاف‌های طبقاتی و بالطبع بحران‌های سیاسی در بر ندارد. امروزه بخش اعظمی از پول در گردش آمریکا ناشی از استقراض این کشور است.قرضی که به گردن هر آمریکایی بیش از 52 هزار دلار است.                                                                                 

بدهی‌های ایران

سابقه استقراض خارجی در ایران به زمان ناصرالدین شاه قاجار و تاسیس بانک شاهنشاهی برمی‌گردد. هم اینک کشور ما با 9 میلیارد و 452 میلیون دلار بدهی خود وضعیت چندان بدی ندارد. جایگاه ایران در رتبه 94 پایین‌تر از کنیا و بالاتر از بوسنی است. بدهی خارجی دولت برای هر ایرانی 170 دلار محسابه شده است. این یعنی 4 درصد از تولید ناخالص داخلی ما.

بحث و جمع بندی پایانی در مورد ایران

با توجه به شرایط موجود که کشورما با کمبود ذخائر ارزی برای اجرای طرحهای توسعه مواجه است و با توجه به حجم پائین بدهی خارجی کشور، می توان چنین نتیجه گرفت که اگر ما بتوانیم از منابع اعتباری بین المللی با هدف سرمایه گذاری مولد در کشور بیشتر استفاده کنیم، می تواند قطار رشد و توسعه در کشور سرعت بیشتری پیدا کند. از مزایای وام های رسمی خارجی برای ما این است که بهره این وام ها امروزه بسیار پائین است و در مقایسه با تورم و بهره بالای داخلی توجیه اقتصادی بالائی دارد. البته بایستی به این مسئله هم توجه گردد که برنامه ریزی به گونه ای صورت گیرد تا باز پرداخت وامهای خارجی به موقع باشد . در این خصوص مهم این است که وجهه بین المللی ما با تاخیر در بازپرداخت، آسیب نبیند و هم اینکه مجبور به پرداخت بهره های بالا به دلیل تاخیر نشویم.                                          

منبع: مطلبی از سایت آخرین نیوز با بحث و جمع بندی پایانی توسط اینجانب                                      

کلمات کلیدی :